Ack van Rooyen

Juryrapport Buma Boy Edgar Prijs 2020

Het Nederlandse jazzlandschap wordt veelal geroemd om haar rebelse karakter, om de improviserende musici die in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw ten strijde trokken tegen de gevestigde orde. Onderbelicht is de rijke geschiedenis van de omroeporkesten, van de musici die dagelijks via radio, televisie en platen een breed publiek charmeerde met swing, geïmproviseerde muziek en muzikaal vakmanschap.
Stacks Image 5
De prijs wordt toegekend aan een musicus, die zich onderscheidt door opmerkelijke verdiensten op creatief gebied, waarmee hij of zij een waardevolle bijdrage levert, of heeft geleverd, aan de Nederlandse jazz- en geïmproviseerde muziekscene. In het verleden is de Buma Boy Edgarprijs aangewend als oeuvre- én aanmoedigingsprijs. Met de gedachte dat de jongere generatie nog vele jaren voor zich heeft liggen, heeft de jury besloten om de kleurrijke Nederlandse jazz te eren in de persoon die deze geschiedenis in velerlei opzichten belichaamt: bugelspeler en trompettist Ack van Rooyen (Den Haag, 1930).

Als solist en docent drukt Van Rooyen een stempel op zeventig jaar jazzgeschiedenis in binnen- en buitenland, van de opkomst van de Nederlandse omroeporkesten en bebopcombo’s tot de ontwikkeling van jazzonderwijs aan de conservatoria. Alhoewel de bescheiden Van Rooyen zich zelden manifesteert als bandleider (‘te veel organisatorische rompslomp’), behoort hij tot de pioniers van de Amerikaanse bebop in Nederland. Nadat hij in 1949 cum laude afstudeert aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag, reist hij o.a. als musicus in een dansorkest aan boord van een passagiersschip naar New York waar hij concerten bezoekt van de grote namen die van blijvende invloed zouden blijken: Louis Armstrong, Fats Navarro, Stan Getz. In het Boptet, met o.a. pianist Rob Pronk en broer Jerry van Rooyen, experimenteert hij met de nieuwste klanken en stijlen.

Van Rooyens bijdrage als solist aan de Nederlandse jazzorkesten leest als een overzicht van grote jazzensembles waarin traditie en vakmanschap op handen worden gedragen: de Ramblers, de Skymasters, The Netherlands Concert Jazz Band, het Dutch Jazz Orchestra en het Metropole Orkest. Daarnaast heeft Van Rooyen een indrukwekkende internationale carrière. Hij speelde in de meest vooraanstaande internationale jazzorkesten, waaronder Aimé Barelli Orchestra, de Peter Herzbolzheimer & His Rhythm Combination & Brass, het Deense showorkest van Boyd Bachman, de Bert Kaempfert Big Band, de WDR Big Band, de SFB Big Band, het Clark Terry Orchestra, Gil Evans Orchestra, de Clarke-Boland Bigband en het Süddeutscher Rundfunk Orchestra.

Ook in kleiner verband manifesteert hij zich, met langdurige trouw aan het kwintet van tenorist Paul Heller en het duo dat hij met pianist Jörg Reiter vormde. In 1974 was hij medeoprichter van het United Jazz & Rock Ensemble, een succesvol tentet met onder anderen trombonist Albert Mangelsdorff, saxofonist Charlie Mariano en pianist Wolfgang Dauner dat tot 2002 standhoudt. De samenwerking resulteert in veertien platenalbums. Recentelijk vormde Ack van Rooyen nog een bijzonder duo met de bijna veertig jaar jongere pianist Juraj Stanik.

De jury is gecharmeerd van Van Rooyens vakmanschap en zijn lyrische spel op de bugel, het instrument waar hij zich al vanaf de vroege jaren op toelegt. Het warme, zachte geluid van de bugel past bij de bescheiden Van Rooyen. In navolging van zijn grote voorbeeld trompettist Clifford Brown streeft hij naar “eerlijke” muziek zonder “foefjes en trucjes”, waarbij de noten met zorgvuldigheid worden uitgekozen en de schoonheid van de ronde toon prevaleert boven effectbejag. Met zijn herkenbare, subtiele klank schept Van Rooyen miniaturen die de luisteraar meevoeren en lange tijd bijblijven.

Tot slot prijst de jury zijn jarenlange ervaring als docent en zijn vermogen om met zijn spel een nieuwe generatie te inspireren. Zijn ruime ervaring, inzicht en theoretische kennis deelt hij met studenten van de conservatoria in Hilversum, Amsterdam en Den Haag. Ook op het podium is hij nog regelmatig te vinden met jonge musici.

Amsterdam, 15 April 2020
Namens de jury,
Loes Rusch

De jury van de Buma Boy Edgar Prijs 2020 bestaat uit:
Norbert Kögging, voorzitter (Directeur Jazz Maastricht)
Loes Rusch, secretaris (Muziekwetenschapper, Universiteit Utrecht en conservatoria van Amsterdam en Den Haag)
Rudie Kagie (Journalist en schrijver, Amsterdam)
Liesbeth Beeftink (Manager Marketing & Communicatie LantarenVenster, Rotterdam)
Wijnand Honing (Hoofd Kunst en Cultuur NTR, Hilversum)
Stacks Image 13